لیزر الکساندرایت و خداحافظی با تیرگی پوست

در سال 1975 دکتر پاتریک، متخصص پوست و مو از دانشگاه هاروارد، مقیاسی برای طبقه بندی انواع پوست طراحی کرد که برای لیزر موهای زائد با جدیدترین دستگاه لیزر مو ،  اهمیت زیادی دارد. در این مقیاس انواع پوست با توجه به رنگ و میزان آسیب پذیری در مقابل نور خورشید در 6 گروه قرار گرفتند:

مقاله مرتبط:  لیزر دیالکس

مقیاس فیتزپاتریک fitzpatrick scale

• دسته اول: سفید خیلی روشن، با چشم های آبی، خاکستری روشن و یا سبز روشن؛ رنگ مو قرمز یا بلوند روشن است. این نوع پوست در مقابل خورشید همیشه دچار سوختگی می شود و امکان برنزه کردن این نوع پوست وجود ندارد.

• دسته دوم: رنگ پوست سفید روشن، رنگ چشم ها آبی، خاکستری یا سبز؛ رنک موی این افراد اغلب بلوند است. این نوع پوست در مقابل نور خورشید دچار سوختگی شده و به ندرت برنزه می شود.

• دسته سوم: رنگ پوست گندمی روشن یا سبزه روشن، رنگ چشم فندقی یا قهوه ای روشن. رنگ موی این افراد بلوند تیره یا خرمایی روشن است. این نوع پوست در مقابل نور خورشید گاهی دچار سوختگی شده و گاهی برنزه می شود.

• دسته چهارم: پوست قهوه ای روشن، رنگ چشم قهوه ای تیره و رنگ مو قهوه ای تیره، این نوع پوست در مقابل آفتاب به ندرت دچار سوختگی می شود و اغلب برنزه می شود.

• دسته پنجم: رنگ پوست قهوه ای تیره، رنگ چشم و رنگ مو قهوه ای تیره یا سیاه، این نوع پوست تقریبا هیچوقت دچار سوختگی نمی شود و به راحتی برنزه می گردد.

• دسته ششم: رنگ پوست قهوه ای خیلی تیره یا سیاه، رنگ چشم مشکی مایل به قهوه ای، رنگ مو سیاه؛ این نوع پوست در مقابل نور خورشید هرگز دچار سوختگی نمی شود و همیشه تیره و سیاه است.

از این مقیاس امروزه برای تعیین کاندیدای مناسب برای لیزر موهای زائد استفاده می شود. در گذشته افرادی که دارای پوست بسیار تیره بودند، کاندیدای مناسبی برای لیزر موهای زائد نبودند، چرا که حرارت لیزر جذب پوست شده و منجر به آسیب می شد. اما امروزه با بررسی های گسترده ای که در این زمینه انجام شده، لیزرهای مناسبی برای پوست های تیره نیز طراحی شده اند. در ادامه به معرفی انواع لیزر می پردازیم.

لیزر السکاندرایت یکی از لیزرهای محبوب در دنیای پزشکی امروز است که علاوه بر رفع موهای زائد در زمینه های دیگر پزشکی نیز کاربرد دارد. قبل از بررسی و معرفی لیزر الکساندرایت، بهتر است تاریخچه پیشرفت لیزر را نیز بدانیم.

تاریخچه لیزر

لیزر موهای زائد عبارت است از حذف موهای زائد از طریق پالس های نور لیزر که این پالس ها فولیکول مو را از بین می برند. لیزر موهای زائد قبل از اینکه در سال های 1995 و 1996 به صورت تجاری در دسترس قرار بگیرد، حدود 20 سال مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت. یکی از اولین مقالات منتشر شده در مورد لیزر موهای زائد در سال 1998 و توسط گروهی در بیمارستان عمومی Massachusetts نوشته شد.

راکس اندرسون Rox Anderson و ملانی گراسمن Melanie Grossman دریافتند که می توان کروموفورها chromophore را به صورت انتخابی و با هدف از بین بردن سلول های بنیادی فولیکول های مو مورد اصابت فوتون های لیزر قرار داد.
*کروموفور chromophore بخشی از هر مولکول است که مسئول رنگ بخشیدن به آن می باشد.

این روش به عنوان یک روش موفق به اثبات رسید و اولین بار در سال 1996 مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1997 نیز این تکنیک موفق به دریافت تاییدیه FDA از سازمان غذا و دارو امریکا شد.

لیزر روبی

اولین دستگاه لیزر موهای زائد توسط تئودور میمن Theodore H Maiman و در سال 1960 ساخته شد. لیزر میمن رابی ruby نام داشت که سرعت بسیار پایین و اثربخشی کمی داشت. این لیزر می توانست رشد موها را به حداقل برساند، اما آسیب زیادی نیز به پوست اطراف وارد می کرد.

لیزر روبی کریستالی از اکسید آلومینیوم است که در آن قسمتی از یون آلومینیوم با یون کروم جایگزین می شود. پالس لیزر روبی هر چند ثانیه یک بار تکرار می شد و طول موج آن بسیار کوتاه بود. بنابراین لیزر روبی سرعت بسیار پایینی داشت و در عین حال به بافت پوست نیز آسیب می رساند.

سابقه استفاده از لیزر الکساندرایت به سال 1970 برمی گردد. این لیزر در ابتدا به عنوان یک روش ایمن در نظر گرفته می شود اما حرارت کافی برای تخریب فولیکول های مو ایجاد نمی کرد، در نتیجه رسیدن به نتیجه مورد نظر با لیزر الکساندرایت سال های سال طول کشید.

لیزر Nd:Yag هم در سال 1964 به عنوان لیزر مناسب برای رفع موهای زائد موفق به دریافت تاییدیه FDA امریکا شد. این لیزر توانست رشد موها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

مکانیسم لیزر چگونه است؟

اصل اولیه در استفاده از لیزر موهای زائد فتوترمولیز انتخابی selective photothermolysis یا SPTL است؛ فتوترمولیز انتخابی عبارت است از تطبیق طول موج خاصی از نور و پالس مدت دار برای رسیدن به اثر مطلوب بر روی بافت هدف با حداقل آسیب به بافت اطراف.

لیزر می تواند به شکل انتخابی هدف تیره رنگ خود، یعنی ملانین، را گرم کرده و آسیب موضعی ایجاد کند، در نتیجه سلول های بنیادی در فولیکول که باعث رشد مو می شوند، را گرم می کند در حالیکه بخش های دیگر پوست گرم نشده و آسیبی نمی بینند. نور توسط اجسام تیره جذب می شود، اما آب و اجسام روشن نور را منعکس می کنند. بنابراین انرژی لیزر با قدرت و سرعت بالا جذب مواد تیره در پوست و مو می شود ولی این اتفاق در پوست های روشن بدون ملانین تیره اتفاق نمی افتد.

برای تمام لیزرهای حال حاضر در بازار، ملانین به عنوان کروموفور اولیه در نظر گرفته می شود. ملانین به طور طبیعی در پوست و مو وجود دارد و تعیین کننده رنگ پوست و مو است. دو نوع ملانین در مو وجود دارد، ملانین Eumelanin که باعث قهوه ای یا سیاه شدن مو می شود و pheomelanin که به مو رنگ بلوند یا قرمز می دهد.

به دلیل جذب انتخابی فوتون های نور لیزر، فقط موهای به رنگ سیاه، قهوه ای، قهوه ای مایل به قرمز و یا بلوند تیره با لیزر از بین می روند. لیزر بر روی موهای زبر و تیره بهترین اثربخشی را دارد. افرادی که دارای پوست روشن و موی تیره هستند، بهترین نتیجه را از لیزر موهای زائد دریافت می کنند. لیزرهایی مانند Nd:YAG می توانند بر روی ترکیب موی تیره و پوست تیره نیز اثر بخشی خوبی داشته باشند.

مقاله مرتبط:  پلاسمای سرد

تفاوت لیزر الکساندرایت Alexandrite و دایود Diode

لیزر الکساندرایت انرژی نور متمرکز را از طریق کریستال الکساندرایت ساطع می کند. با عبور نور از کریستال الکساندرایت، یک پرتو نور به طول 755 نانومتر تولید می شود. پس از اینکه فوتون های نور به گرما تبدیل می شوند، طور انتخابی نواحی رنگدانه دار را هدف قرار داده و باعث آسیب به آنها می شود.

لیزر الکساندرایت برای افرادی که دارای پوست و موهای روشن و نازک هستند، گزینه مناسبی است ولی افرادی که دارای پوست تیره هستند، نمی توانند از لیزر الکساندرایت استفاده کنند. به دلیل طول موج کوتاهتر در لیزر الکساندرایت تعداد جلسات مورد نیاز برای رسیدن به نتیجه مطلوب بیشتر خواهد بود.

نکته: تایپ پوستی افرادی که در ایران زندگی می کنند، در مقیاس فیتزپاتریک عموما از نوع 2 و 3 است، بنابراین درمان انتخابی اغلب لیزرهایی با طول موج بالاتر است تا به این ترتیب ملانین بیشتری درگیر شود و اثربخشی رضایتمند باشد.

ویژگی های لیزر دایود

لیزر دایود از فناوری نیمه هادی استفاده می کند که نور منسجمی را در محدوده مرئی تا مادون قرمز تولید می کند. این لیزر از یک پرتو نوز با طیف باریک برای هدف قرار دادن کروموفورهای خاص در پوست استفاده می کند. طول موج لیزر دایود 800 نانومتر است که در مقایسه با سایر سیستم های لیزر (مانند لیزر الکساندرایت و لیزر روبی) عمق نفوذ بیشتری دارد و به بهترین نحو توسط ملانین جذب می شود.

ویژگی های بیان شده در مورد لیزر دایود این سیستم را به یک فناوری ایده آل برای رفع موهای زائد تبدیل کرده است که امکان رفع موهای زائد را به شکلی ایمن و موثر برای انواع پوست و مو در تمام نواحی بدن فراهم می کند.

لیزر دایود از همان اصل فوتوترمولیزر انتخابی SPTL برای هدف قرار دادن کروموفورهای خاص در پوست، معمولا ملانین یا خون، استفاده می کند. همانطور که پیش از این ذکر شد، لیزر با گرم کردن انتخابی کروموفورها و بدون آسیب زدن به بافت اطراف، آنها را گرم کرده و غیر فعال می کند. لیزرهای دایود با فناوری خنک کننده یا سایر روش های خنک کننده، به میزان قابل توجهی به کاهش درد کمک می کند و کارایی درمان را برای پزشک بهبود بخشیده و فرایند درمان برای بیمار راحت تر خواهد بود.

نکته: هر چقدر طول موج بالاتر باشد، میزان جذب نور کاهش پیدا می کند. با کاهش جذب، موهای سطحی تر و یا کمرنگ تر تحت تاثیر قرار می گیرند. همچنین با کاهش طول موج میزان جذب افزایش پیدا می کند و در نتیجه اثربخشی بر روی موهای ضخیم و تیره بیشتر خواهد بود.

دستگاه لیزر دیالکس نوعی لیزر دایود با طول موج های متفاوت است. این دستگاه طول موج الکساندرایت و دایود را در خود دارد که هر یک عملکرد و اثربخشی متفاوتی دارند.

ترکیب طول موج های مختلف در دستگاه لیزر دیالکس باعث شده این دستگاه برای انواع تیپ پوستی اشاره شده در مقیاس فیتزپاتریک اثربخشی مناسب داشته باشد و محدودیتی در رابطه با رنگ پوست در این دستگاه وجود ندارد.

لیزر دیالکس با گرمای تدریجی و مداوم پوست، فولیکول های مو را تخریب کرده و بدون آسیب به بافت های مجاور رشد موها را به طور دائم متوقف می کند. انرژی گرمایی دیالکس به صورت پالس های مکرر و کوتاه به عمق پوست نفوذ می کند که همین ویژگی باعث شده رفع موهای زائد با دیالکس کاملا بدون درد انجام شود.

لیزر الکساندرایت یا لیزر الکساندراید؟

برخی افراد نام این لیزر را به اشتباه لیزر الکساندراید تلفظ می کنند، در حالیکه تلفظ صحیح این تکنولوژی الکساندرایت Alexandrite است.

اینستاگرام مداریا را دنبال کنید.

در ویدیوی زیر می‌توانید با نحوه کارکرد دیالکس دستگاه لیزر موی زائد و جوانسازی محصول شرکت مداریا آشنا شوید.